Chị Minh Khai” là tập truyện ký của tác giả Nguyệt Tú, kể về cuộc đời một người phụ nữ Việt Nam bé nhỏ, sống trong cảnh đất nước lầm than, áp bức, bóc lột của thực dân Pháp những năm đầu thế kỷ XX. Hành trình từ cô bé Vịnh mang trong mình cái ngang ngạnh, quật cường và rực cháy dòng máu muốn được cống hiến cho đất nước, cho dân tộc; bằng nhân cách người phụ nữ cao cả, trung kiên, sống và dành trọn 30 năm cuộc đời mình cho Tổ quốc và sự nghiệp giải phóng đất nước. Từ giọt nước mắt trước cảnh nhân dân lầm than đến khi máu tim thấm đỏ trước mũi súng kẻ thù. Đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai (1910-1941), người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nữ chiến sĩ cộng sản đã chiến đấu, hy sinh trọn đời cho sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc ta.

Tập truyện ký do Nhà xuất bản Phụ nữ ấn hành (tái bản) năm 2020, nội dung chia làm 4 phần:

Phần 1: “Từ quê hương Xô - Viết Nghệ Tĩnh” viết về quãng thời gian từ khi ấu thơ ở quê mẹ Hà Tĩnh, cái nôi của phong trào cách mạng, đến năm 1930 chị Minh Khai lên đường đi Hương Cảng dự lớp chính trị của đồng chí Nguyễn Ái Quốc, chứng kiến cảnh nhân dân lao động bị bóc lột, bị đàn áp bởi chế độ thực dân, từ đó bắt đầu hình thành lòng căm thù đối với chế độ thực dân phong kiến, cùng ý thức trách nhiệm phải làm gì đó cho dân tộc.

Phần 2: “ Ở ngoài nước”: Kể về giai đoạn Nguyễn Thị Minh Khai ra nước ngoài hoạt động cách mạng. Đây là khoảng thời gian chị tham gia học tập và hoạt động tại các trung tâm cách mạng quốc tế, trải qua nhiều thử thách và học hỏi từ các đồng chí trong phong trào cộng sản quốc tế. Giai đoạn này là bước ngoặt giúp Minh Khai mở rộng tầm nhìn và nâng cao tư tưởng, kỹ năng cần thiết cho sự nghiệp cách mạng lâu dài.

Tác giả Nguyệt Tú tái hiện lại hành trình của Nguyễn Thị Minh Khai từ Việt Nam đến Trung Quốc, nơi chị hoạt động tại Quảng Châu và sau đó là Thượng Hải. Tại đây, chị có cơ hội tiếp xúc với các đồng chí trong phong trào cách mạng từ nhiều nước, đồng thời tham gia các khóa huấn luyện quan trọng, nghiên cứu lý luận cách mạng và học hỏi về tổ chức, lãnh đạo phong trào đấu tranh.

Một điểm nổi bật của phần này là tình bạn và tình đồng chí của Minh Khai với các lãnh đạo cách mạng quốc tế, bao gồm cả những nhà cách mạng từ Liên Xô, Trung Quốc, và các nước Đông Nam Á khác. Chị cũng gặp gỡ và kết hôn với Lê Hồng Phong  một nhà cách mạng Việt Nam đồng chí hướng. Tình yêu giữa Minh Khai và Lê Hồng Phong được khắc họa như sự hòa quyện giữa tình cảm cá nhân và lý tưởng chung, là biểu tượng cho sự gắn bó và ý chí đấu tranh bền bỉ của những người cách mạng. Trong thời gian ở nước ngoài, Minh Khai tiếp tục rèn luyện ý chí và tích lũy thêm kiến thức lý luận Marxist, nâng cao nhận thức về chiến lược và phương pháp đấu tranh.

Phần 3 của cuốn sách mang tên “Những Năm 1936-1940 Trên Đất Nam Kỳ Khởi Nghĩa” tập trung vào giai đoạn Nguyễn Thị Minh Khai trở về Việt Nam, hoạt động tại Nam Kỳ - một vùng đất có phong trào đấu tranh mạnh mẽ, nơi chị góp phần quan trọng vào công cuộc cách mạng. Trong thời gian này, chị Minh Khai giữ vai trò lãnh đạo tại Sài Gòn và là một trong những người đứng đầu phong trào cách mạng ở Nam Bộ. Đây là những năm tháng đầy thử thách nhưng cũng đầy khí thế, khi phong trào quần chúng đang sôi sục, chuẩn bị cho cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ.

Phần này tái hiện cảnh chị Minh Khai và các đồng chí của mình đấu tranh kiên cường trong hoàn cảnh bị địch kiểm soát gắt gao. Chị không chỉ tổ chức, mà còn lãnh đạo và truyền lửa cho phong trào công nhân, nông dân và đặc biệt là phong trào phụ nữ ở Sài Gòn - Chợ Lớn. Cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ dù thất bại, nhưng để lại dấu ấn sâu sắc và khích lệ phong trào cách mạng trong cả nước.

Phần 4: “Minh Khai Sống Mãi”, là phần cuối cùng và cũng là phần kết thúc đầy xúc động của câu chuyện về người nữ anh hùng Nguyễn Thị Minh Khai. Phần này không chỉ khắc họa cái chết của chị trong nhà tù thực dân mà còn nhấn mạnh ý nghĩa và giá trị của sự hy sinh ấy, cho thấy tinh thần Minh Khai như một ngọn lửa không bao giờ tắt trong lòng nhân dân và trong lịch sử cách mạng Việt Nam. Sau khi bị bắt, chị đã chịu đựng sự tra tấn tàn bạo của kẻ địch, nhưng vẫn kiên quyết không khai báo, giữ vững tinh thần trung kiên và bất khuất của một chiến sĩ cách mạng. Qua từng trang sách, tác giả Nguyệt Tú khắc họa hình ảnh Minh Khai với tinh thần thép, không lùi bước trước kẻ thù, sẵn sàng hy sinh để bảo vệ đồng chí, đồng đội và lý tưởng giải phóng dân tộc.

Ngay trước khi hy sinh, chị Minh Khai đã gửi lại những lời dặn dò, nhắn nhủ đồng bào và các thế hệ mai sau tiếp tục sự nghiệp cách mạng. Chị như ngọn đuốc sáng, truyền cảm hứng mạnh mẽ về lòng yêu nước và ý chí đấu tranh vì tự do. Sự ra đi của chị không chỉ để lại nỗi đau trong lòng các đồng chí và nhân dân, mà còn trở thành biểu tượng của lòng quả cảm, tinh thần yêu nước bất diệt của người phụ nữ Việt Nam.

Đọc truyện ký “Chị Minh Khai” của tác giả Nguyệt Tú chúng ta mến phục người phụ nữ anh hùng đã vượt qua mọi ràng buộc của lễ giáo phong kiến, mọi khó khăn, sẵn sàng chấp nhận mọi hy sinh để đấu tranh cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng phụ nữ. Những quan điểm về giải phóng phụ nữ, hoạt động cách mạng và tấm gương đạo đức cao cả của đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai vẫn còn giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc.

Sách hiện có tại Thư viện tỉnh Vĩnh Phúc, ký hiệu: 202004990. Trân trọng giới cùng bạn đọc.

                                                                                    Như Quỳnh