Trong đời sống hiện đại và hội nhập như ngày nay, nhu cầu đối ngoại và giao lưu quốc tế ngày càng được mở rộng, nghề phiên dịch chiếm một vị trí vô cùng quan trọng. Phiên dịch là một nghề chuyên môn do đó phiên dịch viên phải không ngừng trau dồi năng lực ngôn ngữ trang bị cho mình vốn kiến thức sâu rộng và mài giũa các kỹ năng cần thiết. Thế nhưng, hiện nay tại Việt Nam vẫn chưa có một tiêu chuẩn đánh giá hay hệ thống đào tạo ngành nghề này một cách bài bản. Qua nhiều năm đảm nhiệm đồng thời ba vai trò phiên dịch viên, giáo sư giảng dạy bộ môn phiên dịch và nhà điều hành doanh nghiệp tác giả Komatsu Tatsuya đã cho ra đời cuốn sách Kỹ năng phiên dịch, doTrần Thị Mỹ dịch, nhà xuất bản Thanh niên ấn hành năm 2021, dày 352trang, khổ 19cm.
Cuốn sách chính là cuốn cẩm nang cung cấp đầy đủ hành trang cho các độc giả Việt Nam trên con đường trở thành một phiên dịch viên chuyên nghiệp. Ngoài ra cuốn sách còn rất hữu ích đối với các thầy cô làm công tác giảng dạy, thực hành lý thuyết phiên dịch cũng như những người đã đang và sẽ trở thành phiên dịch viên trong tương lai.
Nội dung cuốn sách gồm có 10 chương. Chương 1: Công việc phiên dịch. Chương 2: Phiên dịch và ngôn ngữ. Chương 3: Quá trình phiên dịch. Chương 4: Hiểu. Chương 5: Cách ghi chép. Chương 6: Diễn đạt lại. Chương 7: Phiên dịch liếc đọc. Chương 8: Phiên dịch đồng thời. Chương 9: Áp dụng vào việc học tiếng anh. Chương 10: Con đường trở thành phiên dịch viên.
Trong suốt sự nghiệp nhiều năm làm phiên dịch viên, tác giả đã luôn trăn trở tìm tòi phương pháp làm thế nào để có thể thực hiện tốt công việc của mình, bởi phiên dịch là một công việc thâm sâu có những khi có thể làm tốt nhưng cũng có khi tự bản thân thấy rằng mình làm vẫn chưa được.
Tại chương 5 tác giả trình bày cụ thể về phương pháp để hiểu, hiểu chính là khởi đầu và cũng là nền tảng cơ bản của thao tác phiên dịch. Để thực hiện công việc phiên dịch, điều quan trọng nhất là phải lĩnh hội được khả năng hiểu kiện toàn, hiểu đúng đắn, đây là một chương quan trọng trong cuốn sách mà độc giả cần phải đọc kỹ càng.
Trong chương 3 tác giả đề cập đến “thuyết cảm ý” coi trọng việc phiên dịch viên dùng từ ngữ của chính bản thân mình để diễn đạt ý nghĩa mà mình đã hiểu thay vì cố gắng biên dịch ngôn từ. Nếu phiên dịch viên không nói bằng từ ngữ của chính bản thân mình thì phần phiên dịch không thể mạch lạc và dễ hiểu. Tuy nhiên diễn đạt một cách tự nhiên bằng tiếng Anh là một việc khá khó khăn. Tác giả dành rất nhiều trang trình bày về phiên dịch từ tiếng Nhật sang tiếng Anh và nêu một số điểm mấu chốt để diễn đạt bằng tiếng Anh một cách tự nhiên nhất.
Chương 4, tác giả tập trung nêu các kỹ năng trong phiên dịch ứng đoạn gồm: hiểu, ghi chép, diễn đạt lại. Suy cho cùng phiên dịch ứng đoạn là phương thức phiên dịch cơ bản. Để trở thành một phiên dịch viên chuyên nghiệp trước tiên phải nắm vững các kỹ năng phiên dịch ứng đoạn, nếu làm được như vậy thì việc học kỹ năng phiên dịch sẽ không còn là điều khó khăn.
Điểm nổi bật của cuốn sách là nó chứa dồi dào các bài tập thực hành trong mỗi chương từ Chương 4 đến Chương 8. Ngoài phần diễn giải về kỹ năng phiên dịch còn giải thích về cách tóm tắt, cách ghi chép diễn đạt lại… đi kèm với ví dụ thực tế, đồng thời đưa ra các bài tập dưới dạng bài tập qua tệp âm thanh để độc giả có thể luyện tập tương ứng với mỗi mục. Tất cả các bài tập này đều được lấy từ bài diễn văn hay lời phát biểu thực tế tại các cuộc đối thoại của diễn giả tại các hội thảo chuyên đề quốc tế, cho nên nó có tính thực tế cao.
Nghề phiên dịch đòi hỏi trình độ ngoại ngữ cao, vốn kiến thức sâu rộng và rất nhiều kỹ năng. Tác giả cho rằng phiên dịch không phải lúc nào cũng là con đường dễ dàng và phẳng lặng. Tuy nhiên phiên dịch là công việc quan trọng, không thể thiếu trong thời đại hiện nay, khi cả hòa bình và thịnh vượng đều không thể đạt được nếu không có hợp tác quốc tế thông qua đối thoại. Trên hết tác giả tin chắc chắn rằng phiên dịch là một công việc rất thú vị và đáng làm. Đến với cuốn sách độc giả sẽ hiểu sâu hơn về nghề phiên dịch, nắm được những bí quyết và nguyên tắc để trở thành phiên dịch giỏi. Sách hiện đang được phục vụ tại phòng Đọc, phòng Mượn của thư viện tỉnh Vĩnh Phúc. Ký hiệu: 201004242 ; 202006382-3. Mời các bạn tìm đọc!
Nguyễn Thị Hồng Nhung