Chủ tịch Hồ Chí Minh - danh nhân văn hóa, anh hùng giải phóng dân tộc, nhà tư tưởng vĩ đại, nhà lý luận cách mạng lỗi lạc của nhân dân Việt Nam. Người đã cống hiến cả cuộc đời cho non sông đất nước. Trong cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành rất nhiều sự quan tâm đến sách báo và thư viện.

Với tấm lòng biết ơn và kính yêu sâu sắc, nhóm giảng viên Trường Đại học Văn hóa Hà Nội đã nghiên cứu và cho ra đời cuốn sách “Chủ tịch Hồ Chí Minh với sách báo và thư viện”. Các tác giả mong muốn mang đến cho người đọc thấy được quan điểm chủ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh về sách báo, thấy được những đóng góp và kỷ niệm của Người đối với nghề thư viện. Cuốn sách “Chủ tịch Hồ Chí Minh với sách báo và thư viện” được nhà xuất bản Văn hóa Thông tin ấn hành năm 2005.

Nội dung cuốn sách được chia làm 3 phần như sau:

Phần 1: Sách báo và thư viện trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Hồ Chủ tịch.

Phần 2: Một số quan điểm của Hồ Chủ tịch về sách báo và thư viện.

Phần 3: Bảng tra những câu nói, câu trích dẫn thể hiện quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về sách báo, vấn đề đọc sách báo và thư viện.

Mỗi phần gồm nhiều bài viết giúp bạn đọc hiểu thêm về Bác, về tư tưởng Hồ Chí Minh đối với sách báo và thư viện.

Phần 1 “Sách báo và thư viện trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Hồ Chủ tịch”. Phần này bao gồm 9 bài viết gồm: “Sách và tuổi thơ của Hồ Chủ tịch”; “Sách báo người bạn đường tri kỷ của Hồ Chủ tịch”; “Nguồn tài liệu thông tin Hồ Chủ tịch thường hay sử dụng”; “Hồ Chủ tịch chủ động thu thập tài liệu”; “Nhà báo Hồ Chí Minh”; “Về những tờ báo do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập”; “Những con số và sự kiện về cuộc đời làm báo của Hồ Chủ tịch”; “Những lần Chủ tịch trực tiếp tham gia công tác thư viện”.

Với những bài viết trên, bạn đọc biết được rằng: Chủ tịch Hồ Chí Minh sinh ra và lớn lên trong một gia đình nhà nho, được cha truyền dạy lòng trân trọng và ham mê đọc sách. Ngay từ thủa thiếu thời, cậu bé Nguyễn Sinh Côn luôn ghi nhớ lời cha dạy bảo: “Học phải có sách” và “Việc đọc sách là đáng quý lắm”. Từ năm 13 tuổi, Nguyễn Sinh Côn đã được biết đến nền văn minh Pháp và nền văn minh của nhân loại thông qua những trang sách. Và đến khi 21 tuổi, chàng thanh niên Nguyễn Tất Thành đã quyết định đi đến Pháp và những nền văn minh khác tìm con đường giải phóng dân tộc.

Những năm bôn ba khắp ở nước ngoài, Hồ Chí Minh luôn dành thời gian cho việc đọc sách. Ở Pháp, Bác đã dành rất nhiều thời gian để đến thư viện và từng là bạn đọc tích cực của các thư viện như Thư viện Quốc gia Pháp, Thư viện Xanh tơ, Thư viện bình dân của những người bạn giáo dục… Chúng ta có thể thấy sách báo thư viện đã đóng vai trò quan trọng trong thời trẻ của Bác.

Trên bước đường cách mạng, hơn ai hết Bác luôn ý thức được một điều: sách báo là công cụ đấu tranh cách mạng. Nhưng để viết nên sách báo thì phải có thông tin. Để có được thông tin không gì bằng không ngừng đọc sách báo. Đó là một chu trình và một phong cách quen thuộc của Bác.

Về “Nguồn tài liệu thông tin Hồ Chủ tịch thường hay sử dụng”, Hồ Chủ tịch khai thác lượng thông tin vô cùng lớn, từ nhiều nguồn khác nhau: sách, báo, tạp chí, tin của các hãng thông tấn, lời của các chính khách, ca dao, tục ngữ, nhật ký của một số quân nhân, các tác phẩm kinh điển của Mác Lê Nin, tư tưởng Nho giáo…Người đọc bằng nhiều thứ tiếng khác nhau như: Anh, Pháp,Trung Quốc, Nga,Thái Lan,Tây Ban Nha…

Trong cuộc đời làm báo của mình, Hồ Chủ tịch đã từng là người sáng lập và là chủ bút nhiều tờ báo nổi tiếng. Tiêu biểu là các báo: Người cùng khổ; Thanh niên và Việt Nam độc lập; Báo Việt Nam độc lập… Sự ra đời của các tờ báo đã đánh dấu son trong lịch sử cách mạng và góp phần không nhỏ vào sự thành công của cách mạng Việt Nam.

Đến với Phần 2: Một số quan điểm của Hồ Chủ tịch về sách báo và thư viện. Phần này gồm 4 bài: “Vài nét về phương pháp đọc sách của Hồ Chủ tịch”; “Hồ Chủ tịch với công tác tuyên truyền giới thiệu sách báo”; “Quan điểm của Hồ Chủ tịch về vai trò của sách báo”; “Hồ Chủ tịch với công tác thư viện”

Khi tìm hiểu về phương pháp đọc của Bác Hồ, bài học đầu tiên chúng ta cần phải chú ý, đó là: Muốn trở thành người hiểu biết phải đọc cho rộng và khi đọc phải có ghi chép và phân loại ngay các thông tin trong sách báo. Chính vì vậy khi đọc, Hồ Chủ tịch luôn trú trọng đến việc ghi chép, đánh dấu, gạch chân, đóng khung và thậm chí cắt dán. Bác từng căn dặn: “Những cái gì đã nghe, đã thấy, đã hỏi được, đã đọc thì chép lấy để dùng để viết”.

Với công tác tuyên truyền sách báo, theo Người: Để giúp cho mọi người có thể tiếp cận với sách báo thì không có biện pháp nào tốt hơn là phải tuyên truyền, giới thiệu về chúng. Việc tuyên truyền có thể bằng nhiều hình thức. Có thể viết bài giới thiệu trên đài báo, cũng có thể dùng tranh vẽ, cũng có thể dùng ca dao, thơ hoặc văn vần và thậm chí truyền đơn… để lôi cuốn người đọc đọc sách.

Đối với những người làm công tác văn hóa và thư viện, Bác cho rằng cần đề cao khẩu hiệu “Sách đi tìm người”, chủ động tuyên truyền giới thiệu sách tốt tới nhân dân. Ngược lại, cần động viên nhân dân có ý thức, có sự ham mê “học suốt đời” nên lại cần đề cao khẩu hiệu “Người đi tìm sách”.

Thông qua cuốn sách, chúng ta thấy rằng: Trong vô vàn các yếu tố tạo nên phong cách, diện mạo Hồ Chí Minh, chúng ta không thể không kể đến lòng say mê trân trọng của Người đối với sách báo và thư viện. Những tư tưởng và quan điểm chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh về việc tự học từ sách báo và thư viện vẫn luôn là tấm gương sáng cho các thế hệ trẻ noi theo. Bác không chỉ ham đọc sách, mà còn là người có quan điểm tiến bộ, đúng đắn về sách báo và vai trò của sách báo đối với cá nhân mỗi người cũng như toàn xã hội.

Mời độc giả tìm đọc cuốn sách “Chủ tịch Hồ Chí Minh với sách báo và thư viện” của các tác giả Thúy Ngà, Phạm Văn Rính, Hoàng Sơn Cường, nhà xuất bản Văn hóa Thông tin ấn hành năm 2005. Sách gồm 150 trang, khổ sách 13cm, hiện đang được phục vụ tại phòng Đọc và phòng Mượn, ký hiệu kho PD.018891. Bảo tàng - Thư viện tỉnh Vĩnh Phúc trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc!

Hải Hà (Bảo tàng -Thư viện tỉnh)